LABOUR AN DOULLERIEN |
En
ur vengleuz dizolo
Ar
mengleuzioù dindan douar
|
Prest oc'h da ziskenn ?
ur potañs,
chafod graet gant treustoù derv |
|
---|
E-pad pell ez eus bet labouret e-giz-se hepken. Labour kentañ an doullerien eo tennañ ar gwiskad digorvoüs, da lâret eo ar mein breinet pe dispennet gant an ensiladurioù dour. Natur follennaouek ar skiltr gant e faoutuster hogos vertikalek, an hinad leizh, a ra d'ar gwiskad-se tizhout eus 25 da 30 metrad treuz, ar pezh a laka mizoù dizoloadur ur vengleuz da vout uhel-tre. Ouzhpenn-se e ya da ger staliañ ar mekanikoù da sevel ar bloc'hadoù pe da bompañ an dour war frammoù koad-derv harp ouzh an tal. War ar marc'had e vez peurvuiañ re laosk an tachennoù a c'hronn ar vengleuz ha kinnig a reont disac'hañ
Ur wech tizhet ar sklent korvoüs e vez toullet ur foz 1 metrad ledander war 3 metrad donder dezhi. Tennet e vez daou vellad simetrek. Toullet e vez ur foz all e devn an hini gentañ ha kendalc'het gant ar memes labour. A-feur ma vez kleuzet e tigresk ar gorread korvoüs. Tu a zo bet da vont betek 100 metrad donder hag ouzhpenn met dav eo d'ar wazhiennad bout ledan a-walc'h e-giz ma oa e Sant-Wazeg. Abalamour da goust an dizoloadur dreist-holl ez eus bet kavet emsavoc'h labourat dindan an douar, o vont ouzh an traoñ da gentañ ha goude oc'h implij an hentenn "Blavier-Ichon" o vont ouzh an nec'h. |
Ur vengleuz "Iabour da vont ouzh an traoñ" enni |
Kregiñ a ra gant toullerezh ur puñs betek mont dindan gorre ar sklent mat, da gaout ur volz mein disi. Neuze e ra an doullerien ur c'haridenn o heuliañ faoutuster ar sklent ("an avañse"). Adalek ar c'haridenn-mañ e vez tennet ur gwiskad daou vetrad sav d'ober ar gambr. A-raok na vefe echu ar gambr o deus lod kroget gant an tennañ sklent. Ret eo bet dezhe toullañ an "dialved", ur foz evel en ur vengleuz dizolo. Gwechall e veze diskaret ar mellad gant tennoù-min. War-lerc'h en deus ar morzhol pneumatek (ar "pikeur") kemeret lec'h ar poultr. Troc'het e vez diaz ha kostezioù ar mellad gant ar gizell vekanikel-mañ. Neuze e vez distaget eus an tolzennad gant gennoù tevoc'h-tevañ a vez sanket gant herzhier etre follennoù an skiltr. Bremañ e vez implijet mekanikoù a droc'h ar sklent a-led hag a-serzh. Korvoerezh ar sklent "o vont ouzh an traoñ" a c'hell bout dañjerus-tre. Ingal e kinnig ar mein kouezhañ gant an distagioù. Ret eo eveshaat reoliek bolz ha kostezennoù ar gambr o vont gant treuzelloù istribilhet oute. Solutaet e vez al lodennoù distag gant ibilioù pe bandennoù houarn. A-hend-all eo ret derc'hel naet gorre ar melladoù hag evit kement-se ober ul labour difrouezh : tennañ an atredoù er-maez. Digreskiñ a ra kalz al labour-se drouzivi ar sklent memestra. A-bouez-bras eo er gwazhiennadoù e-lec'h ma'z eus nebeut a sioù er garregad evel e Mêl-Karaez. |
Ur
vengleuz "labour da vont ouzh an nec'h" enni
Toullet e vez ur puñs an donañ ar gwellañ da gaout un dolzennad vras da gorvoiñ. En devn e vez graet ur c'haridenn a vez brasaet da stummañ ur gambr a 2 vetrad sav war 40 metrad hed ha ken ledan hag ar gwazhiennad. Ouzh kostezenn ar su e vez toullet un "dialved" o vont ouzh an nec'h, da lâret eo ur foz vertikalek 5 metrad sav dezhi (sav ar mellad da ziskregiñ) 2 vetrad led ha hed ar gambr (40 m), gant micherourien o labourat war ur pont a-istribilh ouzh ar volz. |
Gant ar morzhol-talarer (ar "morzhol") e vez graet toulloù a vez lakaet tennoù-min enne. Gant an tredan e vezont lakaet holl da darzhañ war un dro. Pa vez bet diskroget ar mellad e vez kontrollet ar volz hag ar c'hostezennoù ha bec'h d'al labour tennañ mein. |
E-keit-se e vez prientet diskrog ur mellad all. Kendalc'het e vez evel-se betek ma vefe diskaret ar gwiskad sklent en e bezh war 5 metrad sav.
Pa dizh ar gambr 10 m sav e vez leuniet gant an atredoù hag adkroget e vez ar pezh a zo bet diskrivet uheloc'h betek na chomo nemet etre 10 ha 15 metrad mein en nec'h.
Bremañ, kentoc'h eget implij danvez-tarzh e vez heskennet ar sklent gant ur fun.
Gant al labour da vont ouzh an nec'h e vez digresket an dañjerioù rak labouret e vez dindan bolzoù da c'hortoz nebeut a sav dezhe, aes da eveshaat.
E-giz-se e vez gallet korvoiñ gwazhiennadoù kalz a zistagioù enne a rofe kambroù dañjerus-tre.
Kreñvaat ar c'hostezioù ha diatredañ, labourioù koustus a-hend-all, n'emaint ket da vezañ graet.
Pa'z eo distaget ar mellad e vez faoutet ar bloc'hadoù e plakennoù gant gennoù tev oc'h implij faoutuster ar sklent.
Pa vez re ledan ar plakennoù e vezont "bouket" : garanet e vez o c'hant war un nebeud santimetroù donder gant un heskenn. Sanket e vez ur genn houarn anvet "bouk" en troc'h. Distagañ daou daol horzh a zo a-walch da rannañ ur bloc'had a 2 donenn. Adkroget e vez ar memes labour betek kaout bloc'hadoù a c'hello bout tennet er-maez.
Bremañ e vez implijet ar morzhol pneumatek pe an heskennerez meneget uheloc'h. |
En nec'h ez eus ur "potañs" a-blom d'ar puñs. Dougen a ra ar framm-mañ ur pole.
En traoñ e vez tostaet ar bloc'hadoù d'ar puñs gant funioù pe bagonigoù. Kaset e vez ar re vihan d'an nec'h e-barzh bennoù bagonigoù. Staget e vez ar re vras ouzh ar fun.
Dañjerus-tre eo al lodenn-se eus al labour pa vez staget fall ar funioù, pa frailh ur bloc'had un distag ennañ, pa dorr ar fun pe ar c'hrog.
An touller en deus d'ober gant dañjerioù a bep seurt deuet diwar natur ar garregad pe diwar ar binvioù a vez implijet gantañ.
Bemdez e ra e labour en deñvalijenn hag en un trouz ifern. Roget e vez e zilhad alies ha ret eo dezhañ diwall da drochañ e vizied ouzh ar rabatennoù. Ha meur a hini o deus laosket o buhez en traoñ.
Uzien ar mein a vez analet a ro ar silikoz, "kleñved ar mein-glas", hag a zo bet digresket kalz dre lakaat ar mekanikoù da strinkañ dour en ur labourat.
Gwelloc'h eo labourat en nec'h a lâroc'h. Marteze...